Տարածքային այս հարցերը կարևոր տեղ էին գրավում հայ-վրացական հարաբերություններում։ Մենշևիկյան իշխանությունները չէին պատրաստվում հեռանալ Լոռուց՝ ձգտելով նրա բռնակցմանը Վրաստանին։ Լոռու ազատագրումը ծրագրված էր իրականացնել այնտեղ ապստամբություն կազմակերպելու և դրսից օգնություն ցույց տալու միջոցով։ Ապա հաջորդելու էր Վրաստանի խորհրդայնացման գործընթացը։ Այս բոլոր իրադարձություններին հետևում էր Վ. Լենինը, ինչը վկայում էր դրանց կարևորության մասին։ Ապստամբությունը ղեկավարելու համար Ղարաքիլիսայում (Վանաձոր) ստեղծվեց շտաբ Հովսեփ Լազյանի ղեկավարությամբ։ Կազմակերպվեց Ղարաքիլիսայի հատուկ նշանակության ջոկատ, որն անմիջականորեն զբաղվելու էր ապստամբությամբ։ Ապստամբությունն սկսվեց 1921թ. փետրվարի 11-ին, տևեց ընդամենը 3 օր և ավարտվեց ապստամբների հաղթանակով։ Ազատագրված Լոռին միացավ Խորհրդային Հայաստանին։ Խորհրդայնացվեց նաև Վրաստանը (1921թ. փետրվարի 25-ին), որով ավարտվեց Ռուսաստանի ազդեցության տարածումն ամբողջ Անդրկովկասում։ Հայ-վրացական տարաձայնությունների մյուս բնագավառը Ախալքալաքի պատկանելության խնդիրն էր, որի լուծումը Հայաստանը պահանջում էր կատարել իր օգտին։ Սակայն Խորհրդային Վրաստանը համաձայն չէր դրան և պնդում էր, քանի որ Լոռին տրվեց Հայաստանին, ուստի Ախալքալաքը պետք է լինի Վրաստանի կազմում։ Այդ ոգով էլ ընդունվեց որոշում 1921թ. հուլիսին։
|