Վագինիզմը կրկնվող կամ մշտական ախտաբանական վիճակ է, որի ժամանակ տեղի է ունենում հեշտոցի արտաքին մեկ երրորդի ակամա ջղաձիգ կծկում՝ անհնարին դարձնելով սեռական հարաբերությունը:
Երբեմն վագինիզմի զարգացման հիմքում ընկած է անհաղթահարելի վախի զգացումը: Վախը սեռական ակտից կամ դեֆլորացիայից (կուսաթաղանթի պատռում) սրվում է անմիջապես սեռական ակտի փորձի ժամանակ' առաջացնելով ակամա կծկումներ, ինչն էլ անհնարին է դարձնում բուն ակտը: Իսկ վախի հիմքում ընկած է սեռական ոլորտում սխալ տեղեկացվածությունը կամ ընդհանրապես անտեղյակությունը:
Վագինիզմի զարգացմանը շատ հաճախ նպաստում է զուգընկերների միջև կոմունիկացիայի բացակայությունը: Այսպիսով' վագինիզմը երբեմն միջանձնային խնդիրների հետևանք է, որն էլ իր հերթին խորացնում է այն:
Վագինիզմը պատկանում է փսիխոգենոգեն սեռական խանգարումների շարքին, որի ժամանակ բացակայում են սեռական համակարգի օրգանական ախտահարումները:
Հայաստանում վագինիզմը բավականին լայն տարածում ունի, ինչը ամուսնական զույգի համար լուրջ խնդիր է հանդիսանում: Նրանցից մի մասը սեքսուալ ընկալունակ է և կարող է այլընտրանքային տարբերակներով օրգազմ վերապրել, այսինքն' մանուալ կամ օրալ խթանման (գրգռման) միջոցով: Մի մասն էլ չունի սեռական ցանկություն և նրանց մոտ գրեթե բացակայում է գրգռման փուլը:
ՊԱՏՃԱՌՆԵՐԸ
1. Վախ սեռական հարաբերությունից:
Վախը սեռական հարաբերությունից շատ դեպքերում պայմանավորված է կնոջ, ինչու չէ, ամուսնական զույգի ապատեղեկատվությամբ: Վագինիզմի ցայտուն պատճառ է, երբ կինը ունի այն խորը համոզմունքը, որ կուսազրկումը (դեֆլորացիան) ուղեկցվում է անտանելի ցավով ու արյունահեղեղությամբ: Բնականաբար, նշված խեղաթյուրված տեղեկատվությունը որոշ տիպի կանանց մոտ անհաղթահարելի վախի զգացում է առաջացնում: Որոշ հեղինակներ վագինիզմը անվանում են սեքսուալ ֆոբիկ նևրոզ: Առնանդամի ներհրման պահին, իրոք, կարող է առաջանալ ցավային զգացողություն' պայմանավորված վերոնշյալ նախապաշարմունքներով: Տվյալ դեպքում ցավային զգացողությունը կապված է էրոտիկ ցածր գրգռվածության հետ, որը լյուբրիկացիայի (հեշտոցի խոնավացման) փսիխոգեն արգելակման հետևանք է: Արդյունքում նման կանանց մոտ ամրապնդվում է այն խոր համոզմունքը, որ առնանդամի ներհրումը ուղեկցվում է անտանելի ցավով, որն էլ ցավի հանդեպ վախի և ջղաձիգ կծկման ձևով հակազդման պատճառ է հանդիսանում: Նշված դեպքերում ի հայտ են գալիս էմոցիոնալ խանգարումներª տագնապ, անահանգստություն, ինչի հետևանքով նման կանայք խուսափում են բոլոր այն իրավիճակներից, երբեմն նույնիսկ մտքից (վագինիզմի III աստիճան), որոնց կարող է հաջորդել սեռական մերձեցումը, և որպես կանոն հրաժարվում են սեռական կյանքից ընդհանրապես:
Հաճախ կնոջ վախի հիմքում ընկած է սեռական հարաբերության ժամանակ զուգընկերոջ վարքային առանձնահատկությունները, որն էլ պայմանավորված է զուգընկերոջ սեռական հարաբերության մոտիվացիայից: Այսինքնª վագինիզմը երբեմն տղամարդու ոչ ադեկվատ սեռական վարքի դրսևորման հետևանք է: Կա տղամարդկանց մի խումբ, որոնք սեռական հարաբերությունը ընդունում են, որպես ինքնադրսևորման և ինքնակայացման միջոց, որը նրանց մոտ հաճախ պայմանավորված է անինքնավստահությամբ: Նման ամուսնական զույգի մոտ առաջին սեռական հարաբերության ժամանակ, երբ կինը ելնելով իր նախապաշարմունքից մի փոքր դիմադրում է, զուգընկերը թերարժեքությունից կամ անինքնավստահությունից դրդված ձեռնարկում է ամեն միջոց, կուսազրկումը իրականացնելու համար, երբեմն այն վեր է ածվում բռնության: Այս դեպքում խորանում է կնոջ մոտ վախի զգացումը՝ անհնարին դարձնելով նույնիսկ սեռական օրգաններին ձեռքով հպվելը:
Վախ ոչ միայն սեռական հարաբերությունից, այլ վախ հղիությունից, իսկ հեշտոցամուտքի կծկումը դիտվում է որպես հղիությունից պաշտպանվելու անգիտակից միջոց:
2. Սեռական կյանքի անհաջող փորձ:
Այս դեպքում վագինիզմը զարգանում է այն կանանց մոտ, որոնք անցյալում նշում են սեքսուալ տրավմաներ /բռնաբարության կամ սեռական հետապնդումներ/: Նման կանանց մոտ սեռական հարաբերությունը ասոցացվում է բացասական փորձի հետ, որն էլ ուղեկցվում է ակամա կծկումներով:
3. Կանայք, ովքեր ընդգծված բացասական վերաբերմունք ունեն սեռական կյանքին:
Այս խմբին են պատկանում կանայք, որոնց փսիխոսեքսուալ զարգացումն ընթացել է հակասեքսուալ դաստիարակության ներքո: Այս տիպի կանայք տհաճության և վախի զգացում են ապրում նույնիսկ սեփական սեռական օրգանները հայելիով նայելուց և զննելուց: Նրանք մեծանում են մի միջավայրում, որտեղ տիրում է այն խոր համոզմունքը որ սեռական օրգանները կեղտոտ են և չի կարելի ձեռք տալ: Ինչպես նաև ամոթ է խոսել աղջիկներիno և տղաներիno մոտ հասունացման շրջանում ֆիզիոլոգիական փոփոխություններիno մասին /դաշտան, երազախաբություն/, կամ այն բանի մասին, թե ինչպես է ծնվել երեխան, անգամ եթե նա հարցնում է այդ մասին ծնողներին: Արդյունքում կանայք դժվարությամբ են շփվում տղամարդկանց հետ և բացասաբար են վերաբերվում սեռական հարաբերությանը, իսկ վագինիզմը այս դեպքում համարվում է որպես բացասական վերաբերմունքի դրսևորման ձև:
4. Ենթագիտակցորեն զուգընկերոջը մերժման միջոց:
Վագինիզմը դիտվում է որպես եղած միջանձնային հոգեբանական կոնֆլիկտների իմպուլսիվ դինամիկ դրսևորման ձև: Ըստ այս մոտեցման վագինիզմը համարվում է մարմնական ֆունկցիայի փսիխոգեն խանգարում, որը դիտարկվում է հիստերիկ խանգարումների ժամանակ: Վագինիզմի զարգացմանը նպաստում են չվերբալիզացված կամ արտամղված միջանձնային կոնֆլիկտները:
Հոգեվերլուծաբանական տեսության համաձայն՝ վագինիզմի միջոցավ կինը հրաժարվում է իր կանացի դերից, ընդդիմանում է տղամարդու սեռական առաջնայնությանը, պաշտպանվում է ինցեստային սպառնալիքից:
ԳԵՆԻՏԱԼԳԻԱ (ԴԻՍՊԱՐԵՈՒՆԻԱ)
Գենիտալգիաները սեռական ակտի ժամանակ կրկնվող կամ մշտական ցավային զգացողություններն են, որոնք հանդիպում են և՛ կանանց, և՛ տղամարդկանց մոտ:
Այն կապված է կանանց սեռականության առանձնահատկությունների հետ, այն է՝ նրանց համար հոգեբանական գործոնների մեծ նշանակությունը, սեռական րսևորումների կախվածությունը անհատական փորձից և, որ ամենակարևորն է՝ զուգընկերոջ անձնային հատկանիշները: Վերոհիշյալ նախապայմանները որոշում են կնոջ սեռական կյանքի որակը:
Դիսպարեունիան կարող է սեռական կյանքի նկատմամբ անգիտակից կոնֆլիկտների հետևանք լինել:
Չնայած այն հանդիպում է և՛ կանանց, և՛ տղամարդկանց մոտ, այն առավել հաճախ է աղջիկների մոտ: Ցավ կարող է առաջանալ անբավարար սեռական գրգռման դեպքում: Ցավը կարող է կապված լինել մկանային լարվածության հետ, որը իմիսիայի (անդամի ներհրման) իրականացման համար մեծ դժվարություններ է հարուցում, իսկ ներհրումներ կատարելիս լորձաթաղանթի տրավմատիզացիայի հետևանք դառնում:
Ինչպես արդեն նշվեց, կնոջ սեռական կյանքի որակը մեծապես կախված է միջանձնային հարաբերություններից: Կոնֆլիկտների վերբալիզացիայի անկարողությունը, կապված կնոջ անինքնավստահության և չափից դուրս համեստության հետ, բերում է «մարմնի լեզվի» ակտիվացմանը: Սեռական մերձեցման ժամանակ ցավի առաջացումը զուգընկերոջը մերժելու ոչ վերբալ դրսևորումն է:
Շատ հաճախ սեքսուալ դժվարությունները և խնդիրները չեն կարևորվում և անտեսվում են ամուսինների կողմից, մինչդեռ ոչ ժամանակին հայտնաբերումը և բուժումը կարող է պատճառ լինել անձի նևրոտիզացիայի և սեքսուալ ոլորտում ֆունկցիոնալ խանգարումների առաջացմանը:
Կանանց համար սեռական աններդաշնակության պատճառ կարող է հանդիսանալ նաև ամուսնու կողմից կոպիտ վերաբերմունքը, էրոգեն գոտիների անբավարար խթանումը կամ ընդհանրապես բացակայությունը:
Սեռական անհամատեղելիությունը կարող է պայմանավորված լինել բնավորության շեշտվածության, սեռական խառնվածքի, ինչպես նաև սեռական վարքի անհամապատասխանությամբ: Սեռական մերձեցմանը ուղղված բացասական դիրքորոշման զարգացմանը նպաստում է զուգընկերոջը ֆիզիկապես (խոսք, միմիկա, հագուստ, հոտ, որը բնորոշ է տվյալ անհատին) անտանելիության հանգամանքը, ինչպես նաև այն հանգամանքը, երբ նա կորցնում է իր էրոտիկ գրավչությունը՝ իրեն չհետևելու պատճառով:
ԱՆՕՐԳԱԶՄԻԱ
Անօրգազմիան արգազմի (հեշտանքի) բացակայությունն է սեռական ակտի ժամանակ:
Հանդիպում է առավելապես տղամարդկանց մոտ, քանի որ տղամարդկանց օրգազմը անմիջականորեն կապված է սերմնաժայթքման հետ, իսկ կանանց ձվազատման հետ այդպիսի կապ չկա: Անկախ օրգազմի առկայությունից՝ կանայք ունակ են սեռական կյանքի և մանկածնության: Անօրգազմիան հաճախ ուղեկցվում է լիբիդոյի (սեռական ցանկության) նվազմամբ կամ բացակայությամբ:
Տարբերում են անօրգազմիայի երեք աստիճան.
1. Օրգազմի բացակայություն, թեև սեռական հարաբերությունն ուղեկցվում է հաճելի զգացումներով:
2. Սեռական հարաբերությունը հաճույք չի պատճառում, սեռական գրգիռ և բավարարում չկա:
3. Սեռական հարաբերությունը հաճախ հաճելի չէ, ուղեկցվում է ծանր զգացումներով:
Անօրգազմիան հաճախ նպաստում է կնոջ սեռական օրգաններում արյան կանգին և բորբոքային պրոցեսների զարգացմանը, ի վերջո, նևրոզների տարբեր ձևերի:
