|
|
Աշոտ Բ Երկաթ (ծն. թ. անհայտ–929), Հայոց թագավոր 914–ից։ Հաջորդել է հորը՝ Սմբատ Ա Բագրատունուն։ Աշոտ Բ–ի գահակալության սկզբում Հայաստանն ապրում էր ծանր իրավիճակ։ Ատրպատականի Յուսուֆ ամիրայի զորքը ներխուժել էր Հայաստան և սպառնում էր վերացնել երկրի անկախությունը։ Հայ ժողովուրդը ոտքի ելավ հայրենիքը պաշտպանելու համար։ Իր եղբոր՝ Մուշեղի հետ 910–ին դուրս է եկել Յուսուֆ ամիրայի դեմ, Ձկնավաճառի ճակատամարտում գլխավորել հայոց բանակը։ Հոր եղերական մահից հետո մյուս եղբոր՝ Աբասի հետ արաբներից ազատագրեց Հայաստանի մի շարք մասեր։ 915 թ. Յուսուֆը կրկին ներխուժեց Հայաստան, Աշոտ Բ մեկնեց Բյուզանդիա, բանակցեց Կոստանդին VII կայսեր հետ։ Բյուզանդիան նրան ճանաչեց Հայոց թագավոր և տվեց օգնական զորք։ Աշոտ Բ ծավալեց իր պայքար
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
Մհեր Մուշեղի Մկրտչյանը (Հուլիս 4, 1930 - Դեկտեմբեր 29, 1993) - նշանավոր հայ դերասան է, ԽՍՀՄ ժողովրդական արտիստ, կինոյի և թատրոնի մեծ կատակերգու։
ԿենսագրությունՄհեր Մկրտչյանը ծնվել է Գյումրիում 1930 թվականին։ Հայրը ծագումով մշեցի էր,
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
 Անանիա Շիրակացի (ծն. և մահվան թթ. անհայտ), 7-րդ դարի հայ գիտնական։ Առաջինը կայուն հիմքերի վրա դրեց ճշգրիտ գիտությունների ուսումնասիրությունը Հայաստանում։
Ծննդավայրը և ուսումը
Անանիա Շիրակացին եղել է Անանիա գյուղից:
|
Բագրատունիներ հայ, նախարարական տոհմ և թագավորական հարստություն Հայաստանում։ Ըստ Մովսես Խորենացու, Բագրատունիները սերում են հրեա Շամբատից, որի շառավիղներից Շամբատ Բագրատին Հայոց ավանդական թագավոր Վաղարշակը տվել է թագադրի և ասպետի պաշտոն. նշանակել Հայաստանի արևմտյան կողմի կուսակալ և տոհմը կոչել նրա անունով՝ Բագրատունի։ Արշակունիների թագավորության վերացումից հետո Բագրատունիները Այրարատ նահանգում տիրացել են Կոգովիտ գավառին։ Vդ. վերջին Սահակ Բագրատունին դարձել է Հայոց մարզպան։ VII-VIIIդդ. Բագրատունիները մրցակցության մեջ էին Մամիկոնյանների հետ՝ հանուն քաղաքական առաջնության։ VIIդ. հայտնի էր Հայոց իշխան Աշոտ Բագրատունին (685-689)։ Այս շրջանում Բագրատունիները մեծ ազդեծություն են ունեցել Այրարատի Ոստան Հայոց գավառում, որին տիրել են IXդ. կեսեր
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
 Երվանդունիներ՝ հայկական թագավորական և սատրապական տոհմ մ.թ.ա. VI-II դարերում։ Երվանդունիների մասին պահպանված տեղեկությունները հակասական են։ Այդ պատճառով Երվանդունիների ծագումը, Հայաստանում նրանց միասնաբար և անընդմեջ իշխելու հանգամանքները դեռևս վիճելի են պատմագիտության մեջ։ Ըստ Մովսես Խորենացու, Հայոց թագավոր Երվանդ Ա Սակավակյացը և նրա գահաժառանգ որդի Տիգրանը Մարաց թագավոր Աժդահակի ժամանակակիցներ էին։ Այս տեղեկությունը հաստատվում է նաև Տիգրանի և նրա հոր մասին Քսենոփոնի հաղորդմամբ։ Ուստի, հավանական է Երվանդունիների ծագումը այս թագավորներից։ Պերգամոն քաղաքից 12 կմ հեռավորության վրա գտնված մի հունարեն արձանագրության մեջ Հայաստանի սատրապ Երվանդ Բ–ին վերագրված է բակտրիական ծագում։ Իսկ Կոմմագենեի Անտիոքոս Ա Երվանդունի թագավորի նախնիներին նվիրված
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
Պարթև Արշակունիներ՝ Պարթևական թագավորության կառավարող հարստություն մ.թ.ա. մոտ 248 – մ.թ. 224։ Ըստ ավանդության, Արշակունիների հիմնադիր թագավորն ու տոհմապետը եղել է սկյութական ապարն կամ պարն ցեղի առաջնորդ Արշակը։ «Արշակ» անունով պարթևական թագավորի գոյությունը պատմականորեն չի հաստատվում։ Արդի պատմագիտությունը Արշակունիների հիմնադիր թագավոր է համարում Տրդատ I–ին, որից սկսած պարթևական բոլոր թագավորները կրել են «Արշակ» (պարսկերեն՝ Առաշք կամ Աշք) տիտղոսը։ Պարթև Արշակունիներից էին սերում հայ և մազքթաց Արշակունիները։ Պարթև արշակունիների ճշգրիտ ժամանակագրությունը դեռ վիճելի է։
|
Մամիկոնյաններ, նախարարական տոհմ Հայաստանում։ Խոսրով Ա Մեծը Մամիկոնյաններին դասել է հայ նախարարների շարքը և նրանց հատկացրել Տայքի մեծագույն մասը, որը մինչ այդ արքունական զորակայան էր։ IVդ. սկզբին Տարոնի տերերի՝ Սլկունիների, հակաարքունական խռովությունը ճնշելուց և այդ տոհմի բնաջնջումից հետո սպարապետության գործակալությունն անցավ Մամիկոնյաններին, և Տարոն գավառը նույնպես դարձավ նրանց տոհմական սեփականությունը։ Մամիկոնյանների Հայոց սպարապետը գլխավորում էր Հայոց այրուձին և հետևակ զորքը։ Սպարապետին էին ենթարկվում հայ նախարարների հեծելագնդերը։ IVդ. վերջին, երբ կենտրոնական իշխանութնունը թուլացել էր, հայ Արշակունիների գահին հավատարիմ Մամիկոնյանները եռանդուն պայքար էին մղում Մեծ Հայքի թագավորության ամբողջության համար։Մամիկոնյանները սերտ կապերի մեջ էին Գրիգոր Լուսավորչի տան հետ։ Vդ. 1-ին կեսին այդ կաթողիկոսական տոհմի լայնածավալ կալվածքները դար
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
Բզնունիներ, նախարարական տոհմ հին Հայաստանում։ Ըստ Մովսես Խորենացու, Բզնունիների նախարարությունը հաստատել է Հայոց ավանդական թագավոր Վաղարշակը։ Տոհմի ժառանգական տիրույթը եղել է Բզնունիք գավառը։ Զորանամակի համաձայն, Բզնունիները Հայոց արքունիքին տվել են 3000 հեծյալ։ Մովսե Խորենացու վկայութամբ՝ 330 թ–ին Հայոց թագավոր Տրդատ Գ–ի մահից հետո, երբ Հայաստանում ստեղծվել էր ժամանակավոր անիշխանություն, միմյանց դեմ կռիվներում երեք նախարարական տոհմ՝ Բզնունիները, Մանավազյանները և Որդունիները, ոչնչացան մեկը մյուսի ձեռքով։ 330–ական թթ. Բզնունիների նահապետ Դանաբենը դավաճանել է հայրենիքին, որի համար Վաչե Մամիկոնյան սպարապետը և Վահան Ամատունի իշխանը նրան ձեռբակալել են, մահապատժի ենթարկել, իսպառ բնաջնջել Բզնունիների տոհմը, կալվածները վերածել սեփականության, այնուհետև հանձնել Բզնունի եպիսկոպոսին։ Այս պատճառով Բզնունիների տիրույթները հիշվում են կաթողիկոս
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
Արծրունիներ` հայ նախարարական տոհմ։ Ըստ Մովսես Խորենացու, Արծրունիների նախահայրը Ասորեստանի Սենեքերիմ թագավորի որդի Սանասարն է, որը եղբոր՝ Ադրամելեքի հետ սպանելով հորը՝ պատսպարվել էր Հայաստանի Սիմ կոչվող լեռներում։ Սակայն ըստ Արծրունիների տոհմական ավանդապատումների, Արծրունիների իշխանական տունը ծագում է Հայկ Նահապետից սերած Տորք Անգեղից. Արծրունիների նախնիները եկել են Մեծ Աղբակ Աղձնիքից (տե՛ս Армен Петросян. Армянский эпос и мифология): Արշակունի և Արտաշեսյան Հայոց թագավորների օրոք Արծրունիները խաղում էին ռազմա–քաղաքական կարևոր դեր։ Արծրունիների մրցակիցն էր Մարդպետունի նախարարական տոհմը։ Արշակունիների և Մարդպետների համագործակցությունը և վերջիններիս մրցապայքարը Արծրունիների դեմ, ինչպես և Պարսկաստանի տիրույթների սահմանակցությունը, պատճառ դարձան IVդ. Արծրունիների կենտրոնախույս և պարսկամետ քաղաքականության։ Արծրունիները ձգտել
...
ՇԱՐՈՒՆԱԿՈՒԹՅՈՒՆ>>>
|
« 1 2 ... 10 11 12 13 14 ... 16 17 » |
| Հայկական տոմար |
|
|
| Հիշիր |
|
|
|
